Zengin bir ailenin çocuğu olarak Rusya’nın Tula şehrinde doğdu. Çok küçük yaşlarında önce annesini, sonra babasını kaybetti; yakınlarının elinde büyüdü. Bir süre sonra orduya katıldı, Kafkasya’ya gitti. Kafkas halkının yoksulluk dolu yaşayışlarını ele aldığı izlenimlerle ilk gerçekçi hikâyelerini yazdı. 1854’te Kırım Savaşı’na subay olarak katıldı. Askerlikten ayrıldıktan sonra St. Petersburg’a gitti. Batı Avrupa ülkelerinde uzun bir gezintiye çıktı. Almanya, Fransa ve İsviçre’yi ziyaret etti.
Voltaire’i ve Jean-Jacques Rousseau’yu okumuş, bu iki yazarın kuvvetli etkisinde kalmıştı. Geniş halk yığınlarının, özellikle Rus köylüsünün yoksul, perişan durumu onu çok üzdü. Bütün servetini köylülere dağıttı, her haliyle onlar gibi yaşamaya başladı. Kendi ülkesinin toplumsal siyasal çalkantılarını, halkının yaratılışını, yaşayışını büyük bir ustalıkla yansıtan eserler kaleme aldı. 82 yaşındayken, 1910 yılında öldü.
