Türkiye’de deniz edebiyatı denince akla gelen ilk isimlerden biri de Yaman Koray’dır. Kitaplarında Erdek’i, Karabiga’yı, Şarköy’ü, Marmara Adası’nı, Paşalimanı’nı, Avşa’yı, yani bir bütün olarak Marmara Denizi’ni mekan belleyen Koray, kahramanlarını da genellikle orada yaşayan balıkçılardan, yoksullardan, yaşlılardan ve çocuklardan seçer.
‘Deniz Ağacı’nda Marmara Adası civarında kılıç avına çıkan insanların yaşadığı düşmanlığı ve dostluğu anlatır. (1974’te “Kanlı Deniz” adıyla sinemaya uyarlanmıştır.) Büyük Orfoz’da dünyaya küsen Metin’in (tıpkı Kaptan Ahab gibi) Gökova’da bir büyük orfoza kafayı takmasını konu edinir. ‘Mola’da Narlıköy’de geri kafalılara karşı duran, aşkı uğruna büyük fedakarlıklar yapan Ali’yi görürüz. ‘Sığırcıklar’daysa Erdek’teki mevsimlik zeytin toplama işçilerinin dayanışmasını ve yoksulun yoksula reva gördüğü şiddetin izini süreriz.
Dedalus Kitap, geçtiğimiz günlerde Yaman Koray kitaplarına bir yenisini daha ekledi ve onun vaktiyle daktiloda yazıp bir kenarı kaldırdığı öykülerini kitaplaştırarak okurla buluşturdu. ‘Bir Yaz Gecesi’ adını taşıyan bu 112 sayfalık öykü kitabının, Koray’ın diğer kitapları gibi deniz koktuğu bilmem söylemeye gerek var mı?
‘CAHİLLİK, FUKARALIK, İREZİLLİK, NE DİCEN!’
Toplamda 10 öyküden oluşan ‘Bir Yaz Gecesi’nde okuduğumuz çatışmaları, öne çıkan karakterleri ortak bir temada buluşturmak istersek buna “şiddet” demek daha doğru olur. Pek tabii Koray bu öyküleri tematik bir ortaklık yaratma ihtiyacıyla kaleme almamıştır. Şiddet, ihanet, dalavere onun romanlarında da işlediği genel çatışmalardır.
Bu gözle baktığımızda öne çıkan öykülerinde başında ‘Kum Tanecikleri’ gelir. Ayşe’nin kocası olan balıkçı Ahmet yeni aldığı serpmesiyle yürürken, bir başka balıkçı olan Ömer’le karşılaşır. İkisi de birbirini sevmez. Ömer hem serpmeden hem Ayşe’den sebep ona diş biler. Ayşe de Ömer’le gizli bir aşk yaşadığı için, gün gelir, Ahmet’in kalemi kırılır. Böylece Ömer hem Ayşe’yi hem serpmeyi alır. İkisi de değerlidir Ömer’in gözünde. Öyle ki hangisinin bu cinayetin esas sebebi olduğu gri bir alan olarak kalır.